Wanneer je hem in actie ziet, lijkt het alsof je naar een scène kijkt uit een futuristische film. Toch is hij echt: EDAMIS, de eerste robot die medische beelden kan maken van paarden. Hij staat bij paardenkliniek Equitom (Lummen). Er zijn in de hele wereld maar twee gelijkaardige robots en EDAMIS is de eerste op het Europese continent. Een uniek staaltje nieuwe technologie dat voor onze paarden heel wat voordelen met zich meebrengt.
Even voorstellen
Robot EDAMIS zal vooral gebruikt worden voor het maken van CT-scans
EDAMIS (Equine Dual-Arm Multi-modality Imaging System) is een robot van maar liefst 3 meter hoog en 6 ton zwaar. Hij werd speciaal ontwikkeld om verschillende soorten medische beelden te nemen van paarden. Dat doet de robot door middel van twee robotarmen waarop speciale apparatuur werd bevestigd. De robot kwam in het voorjaar van 2021 naar België en vond een thuis bij paardenkliniek Equitom.
In praktijk zal de robot vooral gebruikt worden om CT-scans te maken. Dat zijn 3-dimensionale beelden die gebruikt worden om informatie te krijgen over de botten of de botstructuur van een paard. Tijdens zo’n scan maakt de robot ongeveer 740 beelden die samen tot 1 gigabyte groot zijn. Hij is ook in staat om haarscherpe beelden te maken, zelfs wanneer een paard een beetje beweegt. De robot kan beelden maken van het hele lichaam van een paard: nek, rug en benen, … het is allemaal mogelijk.
De nieuwe robot-CT-scanner kan beelden maken van elk lichaamsdeel.
Een CT-scan in één, twee, drie
Het nemen van een scan duurt met de robot nog maar 15 minuten in plaats van 2 uur
CT-scans worden al lang gebruikt om te bepalen wat er juist gaande is in een paardenlichaam. De beelden worden gebruikt om ziektes op te sporen zoals botontstekingen, artrose, botcysten, sinusproblemen, tumoren… Vroeger gebeurde dat met een tunnelvormige machine: het paard werd volledig verdoofd en op een tafel gelegd, waarna de paardenartsen de foto’s konden nemen. Dat hield veel risico’s in: paarden verdragen zo’n algemene verdoving erg slecht. De risico’s op verwondingen of een overlijden als gevolg van anesthesie zijn bij paarden veel groter als bij mensen.
Net om deze reden is de komst van EDAMIS zo’n goed nieuws: de robot kan een CT-scan maken in maar liefst 30 seconden én… een paard kan gewoon blijven rechtstaan terwijl de robotarmen de foto’s maken. Met behulp van de robot kunnen paardenartsen dus een algemene anesthesie vermijden en ook de risico’s die daarmee samengaan. Bovendien duurt het volledige proces nu nog maar 15 minuten in plaats van 2 uur. Een groot voordeel voor paarden en paardenartsen.
Zoë Joostens – specialist medische beeldvorming – geeft uitleg bij de werking van de robot
Twee zwaaiende robotarmen, is dat veilig?
Ook de robot moest leren hoe hij moet omgaan met paarden
Dat vroegen wij ons ook af! Maar gelukkig werd de robot echt speciaal ontwikkeld om te gebruiken in de omgeving van paarden: indien een paard panikeert, keert de robot traag terug naar zijn beginpositie. De robot leren om traag te werken en op een rustige manier terug te gaan naar zijn startpositie, was trouwens één van de moeilijkste taken bij de ontwikkeling van de robot-CT-scanner.
Het helpt natuurlijk ook dat paarden nog steeds lichtjes gesedeerd worden. Zo zijn ze zich niet helemaal bewust van die twee grote armen die zich rond hen bewegen. Zodra de paarden versuft zijn, krijgen ze ook een blinddoek om en worden soms hun oren afgedekt. Er blijft ook altijd een begeleider bij het paard die de toestand van het dier controleert.
Het wereldberoemde paard Peyo laat zien dat zo’n robotscan helemaal niet zo eng is.
Wereldprimeur
De allereerste robot die paardenchirurgen helpt tijdens operaties
De nieuwe medische robot brengt op zichzelf al heel wat nieuwe, fantastische mogelijkheden met zich mee: doordat het maken van scans makkelijker en minder risicovol wordt, kan men voortaan ook preventief foto’s nemen en zo aandoeningen in een vroeger stadium opsporen. Dat is vooral goed nieuws voor paarden die op een hoog niveau uitgebracht worden op wedstrijd. Het zal ook mogelijk zijn om diagnoses te stellen die met een traditionele CT-scan niet gesteld kunnen worden.
De robot heeft op die manier vooral een diagnostische functie, maar paardenchirurg Tom Mariën zag ook kansen om EDAMIS te gebruiken tijdens behandelingen. Daarom werd de kamer waarin de robot geplaatst werd, zo ingericht dat er ook operaties uitgevoerd kunnen worden. De robot die op Equitom staat, zal daardoor de allereerste robot zijn die paardenchirurgen kan helpen tijdens het uitvoeren van medische handelingen. De robot zal dan haarscherpe beelden tonen van de plaats die men aan het opereren is. Een echte meerwaarde wanneer het om delicate operaties gaat én een fantastische wereldprimeur waar we in België erg fier op mogen zijn.
